EMEK HABER - Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası (DTSO) Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Kaya, Kürt sorununun yalnızca güvenlik politikaları ekseninde ele alınmasının çözümü mümkün kılmadığını belirterek, sorunun sosyolojik, ekonomik ve siyasal boyutlarıyla değerlendirilmesi gerektiğini söyledi.
DTSO ile Diyarbakır Tanıtma Kültür ve Yardımlaşma Vakfı (DİTAV) tarafından, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) öncülüğünde 1995 yılında hazırlanan "Doğu Sorunu: Teşhisler ve Tespitler" raporunun 30. yılı dolayısıyla düzenlenen "30. Yılında Doğu Raporu'ndan Bugüne" başlıklı panelde konuşan Kaya, raporun hazırlandığı dönemin koşullarına dikkati çekti.
Kaya, 1990'lı yıllarda Kürt sorununun tamamen bir güvenlik ve terör meselesi olarak ele alındığını hatırlatarak, "Faili meçhullerin yaşandığı, güvenlikçi politikaların hâkim olduğu bir dönemde, TOBB'un böyle bir çalışmayı gündemine alması önemli ve cesur bir adımdı." dedi.
Raporun, sorunun yalnızca güvenlik başlığı altında ele alınamayacağını ortaya koyduğunu vurgulayan Kaya, "Bu mesele sosyolojisi, ekonomisi ve siyaseti olan bir sorundur. Bu çerçeve oluşturulmadan çözüm mümkün değildir." ifadesini kullandı.
'Teşviklerden bölge yeterince yararlanamıyor'
Bölgesel kalkınma politikalarına da değinen Kaya, yatırım teşviklerinden Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin yeterince faydalanamadığını belirtti. Kaya, "Bölgesel kalkınma amacıyla uygulanan teşviklerden bölgenin yararlanma oranı yüzde 5'ler düzeyindeyken, Batı illerinde bu oran yüzde 65'lere ulaşıyor." diye konuştu.
Eğitim ve temel tüketim harcamalarında da ciddi farklar bulunduğunu ifade eden Kaya, "Batı ile aramızda eğitim harcamalarında 26 kata, gıda harcamalarında ise 22 kata varan farklar var. Bu tablo, güvenlik merkezli bakış açısının bir sonucudur." değerlendirmesinde bulundu.
'Diyalog ve müzakere önemlidir'
Türkiye'de son dönemde Kürt sorununun çözümüne yönelik bir diyalog sürecinin konuşulduğunu dile getiren Kaya, bu sürecin önemine vurgu yaptı. Kaya, "İsmi ne olursa olsun, bugün diyalog ve müzakerenin konuşuluyor olması önemlidir. Ancak hâlâ farklı bakış açılarına alan açmakta zorlanıyoruz." dedi.
Türkiye'nin ciddi bir ekonomik süreçten geçtiğini belirten Kaya, yapılan araştırmalarda işsizlik ve ekonominin Kürt yurttaşlar açısından birinci sıradaki sorun haline geldiğini aktardı.
Kaya, iş dünyası ve sivil toplumun bu süreçte daha aktif rol alması gerektiğini belirterek, "Türkiye savaşın maliyeti ile barışın kazancını doğru şekilde hesaplayıp bunu topluma anlatmadığı sürece, güvenlik ve beka söylemleri krizi derinleştirmeye devam edecektir." ifadelerini kullandı.
Panele çok sayıda davetli katıldı
Panele, raporun koordinatörlüğünü yapan Prof. Dr. Doğu Ergil, gazeteci-yazar Ruşen Çakır, Yazar Mümtaz'er Türköne ile SAMER Araştırma Merkezi Koordinatörü konuşmacı olarak katıldı. Panelin moderatörlüğünü gazeteci-yazar Ruşen Çakır üstlenirken, programa DEM Parti Erzurum Milletvekili Meral Danış Beştaş ve çok sayıda davetli de katıldı.